Er is altijd een nieuw begin mogelijk. Dat is een stevige stelling, maar hij is waar. Zelfs al zou er geen mens meer zijn die ons een nieuwe kans wil geven, dan biedt God ons die wel. Een nieuw begin is kenmerkend voor onze God.
Na de zondeval lijkt het erop dat het duister gewonnen heeft, maar een nieuw begin breekt aan. Het zal wel een hele tijd duren, er zal veel strijd geleverd moeten worden, maar uiteindelijk zal het kwaad vermorzeld worden. God staat daar Zelf voor in.
God maakt een nieuw begin na de zondvloed met Noach en met Abram. Hij doet dat op momenten dat de mensen niet meer om een nieuw begin met God verlegen zitten. Zij hebben God buiten hun horizon laten verdwijnen. Maar God is genadig. Hij heeft een plan met Zijn wereld en Zijn mensen.
God gaf Zijn volk, dat leed onder de onderdrukking van de farao, een nieuw begin en bevrijdde het uit Egypte. Hij sloot met Zijn volk Israël een verbond bij de Sinaï. Ondanks dat het aan de kant van het volk steeds misgaat, zet God er geen punt achter.
Opnieuw beginnen is moeilijk. We spreken wel eens over de macht van de gewoonte. Die macht is vaak heel sterk. Het doorbreken van gedrags- en denkpatronen vraagt vaak veel moed, energie en soms ook begeleiding. Iemand die dat heeft moeten beseffen is Zacheüs.
Zacheüs had de verkeerde afslag genomen: hij was tollenaar geworden. Hij inde geld van zijn eigen volksgenoten en vaak nog te veel ook en hij werkte samen met de vijand, de Romeinen. Mensen spuugden voor hem op de grond. Hij moest het levensgeluk vinden in de rijkdom die hij had: een mooi huis, prachtige meubels, etc. Telkens als de mensen hem met de nek aankeken, praatte hij zichzelf moed in door te denken: maar ik heb het mooi voor elkaar. Echt gelukkig werd hij daar niet van. Ik denk dat Zacheüs voor zichzelf de moed al opgegeven had dat het ook anders kon in zijn leven. Wat heeft ervoor gezorgd dat hij zo nieuwsgierig werd naar Jezus dat hij er een boom voor inklom? Misschien wel dat Jezus één van zijn collega’s opgenomen had in Zijn leerlingenkring. Levi was tollenaar geweest en nu discipel van Jezus. Wellicht had Zacheüs daarover gehoord. Blijkbaar had deze rabbi Levi niet afgeschreven. Zacheüs wilde Jezus graag zien. Als het aan hem had gelegen, was het bij een vluchtig moment gebleven. Zelf zou hij onzichtbaar blijven. Hij zou Jezus voorbij zien komen, terwijl hij veilig verstopt zat tussen takken en bladeren. Maar Jezus staat stil, noemt zijn naam, roept hem uit de boom. “Heden moet Ik in uw huis verblijven” (Lukas 19:5). Dat is binnengekomen bij Zacheüs. Jezus is zo anders dan de schriftgeleerden en farizeeën. Met de houweel van Gods wet probeerden zij in te hakken op de ijsklomp die het hart van Zacheüs geworden was, maar dat veranderde zijn hart niet. Een nieuw begin? Dat gaat niet meer. Het is wat het is. Je hebt nu eenmaal voor dit leven gekozen. Er is geen weg terug. Je kunt je leven niet overdoen, je eigen geschiedenis niet herschrijven. Zacheüs had zich erbij neergelegd en zichzelf steeds wijsgemaakt dat het best een goed leven was. Totdat Jezus in de buurt kwam. Jezus zegt: ‘Ik moet bij jou zijn.’ Jezus zegt niet: ‘Zacheüs, je begrijpt natuurlijk wel dat er eerst heel wat rechtgezet moet worden.’ Het is de warmte van Jezus’ onvoorwaardelijke liefde die al het ijs rondom Zacheüs’ hart doet smelten. Hij ontvangt Jezus met vreugde.
Even later staat hij spontaan op om plechtig te beloven dat hij het geld zal gaan teruggeven, hoeveel hem dat ook zal kosten. Een echt nieuw begin. Dat is mogelijk bij God. De ban is gebroken, de macht van de gewoonte is niet te sterk. Wat een bevrijding voor Zacheüs! Zijn leven is er vast niet eenvoudiger op geworden, maar de vreugde van een nieuw begin overheerst.
Veranderen is moeilijk. Veranderprocessen kosten vaak veel tijd en er is vaak ook weerstand. Gewoontes ombuigen is niet makkelijk, we doen de dingen graag zoals we gewend zijn. Of het nu over goede of verkeerde patronen in ons leven gaat: het vraagt moed om stil te staan en na te denken over je eigen leven. Waarom doe ik de dingen zoals ik ze doe? En dieper: wie ben ik voor God en mensen? Wat moet en kan er anders in mijn leven?
God heeft ons het ritme van de week gegeven. Elke week roept Hij Zijn gemeente samen om een nieuw begin te maken.
Jan Wit (1914-1980) dichtte de liedregels:
O Heer, uw onweerstaanbaar woord
drijft rusteloos de eeuwen voort
wat mensen ook verzinnen.
En waar de weg onvindbaar scheen
mochten wij door geloof alleen
de tocht opnieuw beginnen.
Het is een hervormingslied en ook een zondagslied. Zondag is de opstandingsdag van Jezus. Dat was pas een nieuw begin! De dood heeft niet het laatste woord! De zonde is weggedaan, de machten zijn verslagen! Nu vangt het nieuwe leven aan, niet alleen voor Jezus, maar ook voor allen die in Hem geloven. De zondag is bij uitstek de dag om onze levensweg opnieuw te beginnen.
Het thema van dit magazine is ‘Nieuwe kansen’. Dat is een uitdagend en veelbelovend thema. Uitdagend, omdat stilstaan en nieuwe stappen zetten moed vraagt. Veelbelovend, omdat een nieuw begin mogelijk is.
