Tips
om met stress- en burn-outklachten om te gaan

artikel
tekst: Rachel Scholte

Onze cultuur doet steeds een beroep op onze agenda en die druk lijkt steeds groter te worden. Toch hebben zeker jonge mensen nog een flexibel brein dat makkelijk kan herstellen na stress, als deze stress maar goed afgewisseld wordt door rust. En juist daar zien we dat studenten vaak zoekend zijn, hoe genoeg rust te vinden. Rachel Scholte, docent en tutor op de EH, geeft een aantal tips.

4 minuten leestijd

1. Sta stil bij wat je lichaam je vertelt over stress en rust

Dit kan je doen door een ontspannings­oefening te doen en op te merken wat je waarneemt in je lichaam. Je ademhaling en hartslag geven al veel informatie. Door middel van ademhalings- en ontspanningsoefeningen help je je lichaam om in de herstel stand te komen. Je haalt de stressbronnen nog niet weg, maar je leert je lichaam wel om ondanks de spanning te ont-spannen.

2. Probeer helder te krijgen wat de kern is

Stress of een burn-out lijkt vaak een externe oorzaak te hebben (drukke baan, moeilijkheden in het gezin etc.), maar de manier waarop je hiermee omgaat is vaak de aanleiding. Het is helpend om hierbij je gedachten te onderzoeken. Dit kan je doen door op te merken welke gedachten vaak terugkeren en welke emoties deze gedachten stuwen. Bijvoorbeeld; ik denk vaak ‘heb ik het wel goed gedaan en wat als het niet goed genoeg was’. De emotie die deze gedachte stuwt, is angst; ‘wat als ik word afgewezen omdat ik het niet goed gedaan heb’. We zijn geneigd om te piekeren en herhalen onze gedachten, zelfs zo dat het gedachtenpatronen worden die veel stress veroorzaken.

In plaats van alleen gezonde gedachten ertegenover te zetten (dit is best moeilijk als je veel stress hebt!), is het helpend om te zoeken naar de emotie die eronder ligt. Deze emotie geeft de richting aan van wat op dat moment nodig is. Angst heeft vaak veiligheid en geruststelling nodig. In dit voorbeeld zou het helpen om te horen van een leidinggevende dat je niet alles goed hoeft te doen en dat je hulp mag vragen. De emotie zet je dus in beweging om bij je leidinggevende naar binnen te lopen en dit bespreekbaar te maken.

Wijnand Hak, student EH-Basisjaar:
“Ik mag weten dat als ik het niet in de hand heb, God het nog wel overziet”

3. Deel het met anderen

Onze ervaring op de EH is dat in het delen een grote stress regulator zit. Dit zien we vaak in de tuturgroepen en gesprekken gebeuren. Omdat delen de stress ontlaadt, helpt het om zelf weer helder na te denken over wat nodig is. Tegelijk werkt het heel verbindend om open te zijn over waar je tegenaan loopt. En laat deze verbinding nou juist ook weer stress verlagend zijn. Daarom ook zo mooi om in de Bijbel steeds terug te lezen dat we met onze zorgen bij God mogen komen. Aan het Licht brengen heelt en ontspant.

Cindy, oud-cursist Persoonlijke Ont­wikkeling voor volwassenen: “Wat me helpt om tot rust te komen zijn goede sociale contacten waarin ervaringen uitgewisseld kunnen worden.”

Ook tranen zijn een sterk regulerend medicijn tegen stress, zeker als we anderen daarin toelaten. Ik blijf het bijzonder vinden dat God onze traanbuisjes op zo’n zichtbare plek heeft gemaakt. Anderen kunnen onze tranen goed zien en dus ook troost bieden. Hierin zit ook weer de regulerende werking van het delen.

4. Activeer andere breindelen

In onze samenleving wordt een groot beroep gedaan op ons reflectieve brein (nadenk brein). Bij stress pakken we snel een momentje op de bank met een schermpje. Dit lijkt rust te geven aan ons brein, maar dit is maar ten dele waar. De meeste prikkels vanaf het scherm activeren juist die delen in het brein die al overbelast zijn. We merken dan dat de stress zich wat gaat stapelen en er spanningsklachten ontstaan.
Activiteiten die andere breindelen activeren, helpen om ons reflectieve brein tot rust te brengen. Je kunt daarbij denken aan muziek maken, de natuur in, puzzelen, lezen (niet te spannend), sporten en creatief bezig zijn. Dit helpt ook om goed voorbereid de nacht in te gaan, zodat je uitgerust wakker wordt.

5. Train jezelf in dankbaarheid

Uit onderzoek blijkt dat mensen die een dankbaar en tevreden levenshouding hebben, minder stress ervaren, ook al hebben ze wel een volle agenda. Niet voor niets adviseert Paulus de gemeente in Filippi om hun zorgen aan God kenbaar te maken, te danken in alle gebeden en de vrede van God, die ons menselijk besef te boven gaat, de wacht te laten houden over onze hart en gedachten.

Daar zit wel de beste manier om met teveel stress om te gaan; Op zoek gaan naar de Bron van rust.

6. Op zoek naar de Bron van rust

We hebben als christenen een mooi fundament waar we vanuit kunnen leven, de ultieme Bron van rust. We worden uitgenodigd om ritme in ons leven te hebben met een rustdag na 6 drukke dagen. God maakt van de rustdag zelfs een heilige dag! Belangrijk dus.

Jezus doet ons voor hoe we met regelmaat ons werk mogen neerleggen om op te laden in gebed met de Vader. En dan alle beloften die in het Woord staan. Wat zou er gebeuren met onze bezorgdheid, onze agenda en energie als we steeds meer onder de indruk komen van Gods liefde, Zijn zorg voor ons, Zijn almacht en kunde en Zijn onveranderlijke aard? En als we naast het geloven in onze zaligheid ook letterlijk geloven in wat Hij ons belooft voor ons dagelijks leven? ‘Als hij al zoveel zorg voor de lelies heeft, dan zal Hij toch zeker ook voor ons zorgen’ (Mattheus 6). Bij studenten zien we iets veranderen als ze het geloof in z’n volheid leren kennen en het steeds meer een geloof wordt die alle delen van hun leven raakt. Dus ook hoe je omgaat met druk en onzekerheid. Als we onze identiteit in Gods handen leggen en losser komen van wat de wereld van ons vraagt, kunnen we werkelijk op adem komen, ook te midden van een wereld in beweging.

Rachel Scholte
Docent en tutor op de EH